Dušan Hanák

 DUŠAN HANÁK (ur. 24 kwietnia 1938 r. w Bratysławie) słowacki reżyser i scenarzysta. Studia filmowe ukończył na praskiej FAMU w 1965 roku. Uwagę filmowego świata zwrócił na siebie oryginalnym stylem pierwszych filmów krótkometrażowych nagradzanych m.in. w Oberhausen, Montevideo i w Paryżu. Debiutował w 1963 roku dokumentem Zaduma. Kolejne jego filmy: Apel do ciszy, Nauka, Artyści, Zawitał do nas Old Shatterhand, Msza uczyniły Hanaka jednym z najbardziej oryginalnych dokumentalistów Europy. Jego filmy charakteryzują się prowokacją i satyrą. Łączą poetykę kina dokumentalnego i fabularnego. Nie dziwi więc, że wkrótce, w 1969 roku reżyser zadebiutował na dużym ekranie filmem 322, za który otrzymał Grand Prix na festiwalu w Mannheim. Zawarł w nim już wszystkie najbardziej charakterystyczne dla jego stylu elementy: posługiwanie się symbolem i metaforą, nagromadzenie surrealistycznych motywów, ukazywanie świata uczuć swoich bohaterów. Kolejny film Hanaka Obrazy starego świata powstały w 1972 roku przez większość krytyków uważany jest na najlepszy słowacki film wszechczasów. To na wpół dokumentalna, poetycka, inspirowana fotografiami Martina Martinčeka opowieść o starych ludziach żyjących w tatrzańskiej wiosce, na obrzeżach cywilizacji, odkrywająca ich wewnętrzne piękno i mądrość. Chociaż nie poruszała żadnych politycznych, czy społecznych tematów, film trafił na blisko 17 lat na półki. Jedynym filmem słowackiego reżysera, który trafił na polskie ekrany były Różowe sny (1976). To opowiedziana w komediowym tonie historia nieudanej próby przełamania kulturowego tabu: zakazanej miłości Słowaka i Cyganki, w której obyczajowe przyzwyczajenia okazały się silniejsze od uczucia dwojga młodych ludzi. Kolejny film, którego rozpowszechnianie także wstrzymano do 1988 roku, kreuje jedną z najlepszych i najważniejszych ról polskiego aktora, Romana Kłosowskiego. Mowa o Ja kocham, ty kochasz, tragikomicznej opowieści o starym kawalerze, gdzie realistyczny opis jest przeplatany surrealistycznymi i karnawałowymi motywami. Film ten został uhonorowany w 1989 roku Srebrnym Niedźwiedziem i Nagrodą FIPRESCI w Berlinie. Cicha radość (1985) i Prywatne żywoty (1990) to kameralne utwory o losach kobiet, które pod pozorem normalnego życia rodzinnego skrywają tęsknotę za prawdziwymi uczuciami. Ostatnim filmem Hanaka jest dokument Papierowe głowy (1995). Jest efektem kilkuletnich prac. Impulsem do jego nakręcenia stały się obchody święta 1 Maja - pierwsze po przełomie politycznym. W tłumy demonstrujące wtedy na ulicach wmieszali się studenci w ogromnych, trójwymiarowych, wykonanych z papieru maskach. Te wielkie maski-głowy wykonała Mona Hafsahl, artystka i kostiumolog, prywatnie żona reżysera. Ten wielki happening, spontaniczne i karnawałowe w swym charakterze odreagowanie lat komunizmu, stało się punktem wyjścia do poważnej rozprawy o dziedzictwie ostatnich pięćdziesięciu lat w Słowacji.


Dušan Hanák jest dziś profesorem i wykładowcą na reżyserii w bratysławskiej VŠMU. Reżyser zapowiedział swój przyjazd do Zwierzyńca, gdzie zobaczymy następujące jego filmy:

Nauka (Učenie) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1965, 16' 
Apel do ciszy (Výzva do ticha) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1965, 12' 
Artyści (Artisti) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1965, 15' 
Zawitał do nas Old Shatterhand (Prišiel k nám Old Shatterhand) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1966, 12' 
Msza (Omša) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1967, 11' 
Odmiany spokoju (Variacie k'ludu) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1967, 15' 
322 reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1969, 104' 
Powroty za szczęściem (Návraty za št'astím) reż. Vlado Kubenko, scen. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1969, 
Zostawić ślad (Zanechať stopu) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1970, 17' 
Dzień radości (Deň radosti) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1972, 22' 
Obrazy starego świata (Obrazy starého sveta) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1972, 65' 
Lot niebieskiego ptaka (Let modrého vtáka) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1974, 17' 
Różowe sny (Ružové sny) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1976, 86' 
Ja kocham, ty kochasz (Ja milujem, ty miluješ) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1980, 98' 
Gęsia skóra (Husia koža) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1983, 23' 
Cicha radość (Tichá radosť) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1985, 89' 
Papierowe głowy (Papierové hlavy) reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1995, 96'

Z historii  LAF….

Miło mi poinformować bywalców i sympatyków LAF, że - decyzją kapituły Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej – Letnia Akademia Filmowa w Zwierzyńcu otrzymała Nagrodę Filmową '2008 w kategorii „krajowe wydarzenie filmowe”. Poza płynącą stąd satysfakcją, wyróżnienie to utwierdza nas w przekonaniu, że dokonaliśmy słusznego wyboru instalując przed ośmiu laty Akademię właśnie w Zwierzyńcu. Wybór miejsca zadecydował zresztą przynajmniej w połowie o sukcesie całego przedsięwzięcia. To miasteczko ma niesamowity urok, przyjazny klimat, magiczną aurę. Dodać do tego należy niezwykłą przychylność władz i mieszkańców Zwierzyńca wobec corocznego zlotu zastępów kinomanów, którzy na dziesięć sierpniowych dni biorą tę miejscowość w filmowe władanie. Kłaniam im się z tego miejsca nisko: gospodarzom za otwartość, życzliwość i współpracę, a lafowiczom za wytworzenie pozytywnej atmosfery. Niech im to będzie poczytane za wkład własny w przyznanie LAF tego trofeum.  

 

Rektor

Letniej Akademii Filmowej

Piotr Kotowski

Listę zwycięzców ogłoszono  26 maja na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.