PO DRUGIEJ STRONIE TATR

PTASZKI, SIEROTY I SZALEŃCY reż.: Juraj Jakubisko, Słowacja 1969 /premiera: 1989/ (78 min)

w.: Magda Vášáryová (Marta), Jiři Sýkora (Yorick), Philippe Avron (Andrej), Mila Beran (dziedzic), Françoise Goldité (Saša)

Nagroda FIPRESCI na MFF w Karlowych Warach ’1990

Nakręcony już po radzieckiej inwazji na Czechosłowację w 1968 roku, trzeci fabularny film Jakubisko doczekał się premiery dopiero po upadku komunizmu w 1989. Jego dramaturgia skupia się na relacjach łączących Yoricka, jego przyjaciela Andreja i młodą Żydówkę Martę. Każde z nich wygłasza do kamery filozoficzne deklaracje na temat sensu życia.

 

TRZY CÓRKI reż.: Štefan Uher, Słowacja 1967 (87 min)

w.: Alžbeta Štrkulová (siostra Klemenzia, Tereza), Stanislava Strobachová (matka przełożona), Dušan Blaškovič (dyrektor)

Inspirowany głównym motywem z „Króla Leara” scenariusz filmu opowiada historię wieśniaka, który posyła swoje trzy córki do klasztoru, aby cały majątek mógł przejąć jego syn. Kiedy zakony i klasztory zostały zamknięte przez komunistów w latach 1949-1950, obaj z synem zostali obwołani kułakami i wyrzuceni z gospodarstwa. Po awanturze z synem, Majda udaje się na poszukiwanie córek.

 

KUCHARZE HISTORII reż.: Peter Kerekes, Słowacja/Czechy/Austria 2009 (88 min)

Złoty Hugo za najlepszy film dokumentalny na MFF w Chicago’2009; Vienna Film Award za najlepszy film dokumentalny na Viennale’2009; nagroda FIPRESCI na MFF Dokumentalnych w Lipsku’2009

Słowak Peter Kerekes postanowił przyjrzeć się wojnie z perspektywy wojskowych kantyn i kuchni polowych. Znalazł kucharzy, którzy przygotowywali posiłki dla żołnierzy walczących na frontach II wojny światowej, podczas konfliktu w Algierii, rewolty na Węgrzech w 1956 roku, Praskiej Wiosny 1968 roku i ostatnich wojen na Bałkanach i w Czeczenii. Kucharze opowiadają swoje historie: czasem straszne, czasem tragiczne, a czasem zabawne, zamieniające wojenne dramaty w anegdoty.

 

RÓŻOWE SNY reż. Dušan Hanák, Czechosłowacja 1976 (86 min)

w.: Juraj Nvota (Jakub), Iva Bittová (Jolanka), Josef Hlinomaz (stryjek Anton), Marie Motlová (babcia Mučková), Ludovit Koroner (Marcel), Libuše Havelková (naczelniczka poczty)

Nagroda czechosłowackich krytyków filmowych za 1976 rok; nagroda publiczności na FF Czeskich i Słowackich w Bratysławie’1977; wyróżnienie jury na MFF w Teheranie’1977

Pierwsza miłość, pożegnanie dzieciństwa, erotyczne inicjacje; trudno dziś w tej strefie tematów oczekiwać w kinie odkrywczości czy artystycznych niespodzianek. Jednakże autorzy słowaccy obronili swój pomysł; dziecinna jeszcze fascynacja, miłość wzajemna młodziutkiego wiejskiego listonosza i cygańskiej dziewczyny nie musi pokonywać nadzwyczajnych przeszkód, choć oczywiście rodziny obojga są przeciwne związkowi.

 

Film & Music: JANOSIK reż.: Jaroslav Siakel’, Słowacja 1921 (62 min)

w.: Theodor Pištěk (Juro Janosik), Karel Schleichert (ojciec Janosika), Mária Fábryová (Anička), Vladimir Šrámek (hrabia Šándor), Jozef Chilo (Pišta)

Muzykę do filmu wykona na żywo zespół Waldemar Rychły i Przyjaciele.

Najpierw Janosik dowiaduje się o śmierci matki. Później przeżywa śmierć ojca pobitego przez panów. Wtedy przyłącza się do bandy wyjętej spod prawa i staje na jej czele. Trzyma się przy tym zasady, by nie zabijać swoich przeciwników, bo „śmierć nikogo już nie zmieni”. Tytułowy bohater miał swój historyczny pierwowzór. Film pokazuje również czasy dominacji węgierskich wielmożów, przed którymi Janosik broni swej wolności w górach.

 

NEBO PEKLO... ZEMIA (Nebo, peklo-zem) rez.: Laura Siváková; Słowacja 2009 (95 min)

w.: Zuzana Kanócz (Klara), Bronislaw Wroclawski (Rudolf), Jiří Korn (Rodriguez), Helena Poláková (Júlia), Lukáš Latinák (Tomáš), Dagmar Bláhová (matka Kláry), Juraj ŠImko (ojciec Kláry), Ivan Martinka (brat Kláry), Dagmar Edwards (Marta, żona Rudolfa)

Piękna i zdolna tancerka Klara na skutek wypadku ma uszkodzoną kostkę. Traci zaufanie do partnera, który naraził ją na uraz. Zostaje bez środków do życia. Doktor Rudolf, charyzmatyczny mężczyzna w wieku jej ojca, składa jej ofertę zaopiekowania się  córką Julią, a ona tę ofertę przyjmuje i zamieszkuje w jego podmiejskim domu...

 

TANGO Z KOMARAMI  reż.: Miroslav Luther, Słowacja 2009 (97 min)       

w.: Roman Luknár (Rudo Sklenka), Ady Hajdu (Karol Deman), Tereza Nvotová (Tina Demanová), Tereza Brodská (Eva Demanová), Diana Mórová (Lucia), Zuzana Fialová (Hela), Robo Zimmermann (Fedka), Eugen Lizebňuk (Bohdan)                                                                                                                 

Dwaj emigranci przybywają po latach na parę dni do domu, na Słowację. Karol musi się rozwieść, ponieważ chcę się szczęśliwie i korzystnie ożenić. Rudo ma go ostrożnie pilnować, by nie popełnił jakiegoś głupstwa. Wynajęła go narzeczona Karola, która woli dmuchać na zimne i  chce mieć wszystko pod kontrolą, Po przybyciu do Bratysławy ich sytuacja nieoczekiwanie się komplikuje.

 

SPOKÓJ W DUSZY reż.: Vladimir Balko, Słowacja 2009 (97 min)

w.: Atilla Mokoš (Tóno), Robert Więckiewicz (Peter), Roman Luknár (Štefan), Jan Vondráček (Marek), Helena Krajčiová (Mária), Eugen Libezňuk (Rovniak)                                                                                           

Tóno wraca z więzienia, w którym odsiedział pięć lat za kradzież drewna. Wraca do domu, do rodzinnej wsi Čierny Hron i stwierdza, że wszystko się zmieniło: żona stała mu się obca, pięcioletniego syna właściwie prawie nie zna, nie może znaleźć pracy, bo nikt nie chce zatrudnić złodzieja. Marek i Peter wierni przyjaciele z dzieciństwa, starają się pomóc Tónowi powrócić do normalnego życia...

 

CYGAN reż.: Martin Šulik, Słowacja/Czechy 2011 (102 min)

w.: Janko Mižigar (Adam), Martin Hangurbadžo (Marian), Miro Gulyás (Žigo), Martina Kotlárová (Jolana), Attila Mokos (ksiądz), Miroslava Jarabeková (matka)

Nagroda specjalna jury oraz Don Kichot (FICC) na MFF w Karlowych Warach’ 2011

Głównym bohaterem filmu reżyser czyni zafascynowanego boksem 14-letniego Adama. W opisywanej rzeczywistości walka o przetrwanie nie kończy się wraz z zejściem z ringu. Gdy na początku filmu chłopak zostaje osierocony przez ojca, staje się jasne, że w przyszłości będzie dostawał od życia tylko kolejne razy. Adam na każdym kroku styka się z pogardą okazywaną mu przez słowacką policję, a także przedstawicieli organizacji społecznych. Ucieczkę od rozczarowującej rzeczywistości zapewnia chłopakowi wyłącznie młodzieńcza fascynacja piękną rówieśnicą Julką. W świecie "Cygana" niewinne uczucie musi jednak zostać podporządkowane uwarunkowaniom społeczno-ekonomicznym, gdy rodzice Julki bez pytania postanawiają oddać ją za żonę bogatemu Czechowi.

 

DOM reż.: Zuzana Liová, Czechy/Słowacja 2011 (100 min)

w: Miroslav Krobot (Imrich), Judit Bárdos (Eva), Taťjana Medvecká (Viera), Marián Mitaš (Jakub), Marek Geišberg (Milan), Ester Kadlecová-Geislerová (Hana), Attila Mokos (ksiądz)

„Dom” to historia miłości, konfliktu marzeń różnych pokoleń i ciągłego pragnienia wolności. Imrich realizuje marzenie życia - buduje dom dla młodszej córki Ewy. W budowę domu wkłada wszystkie swoje marzenia i ambicje, utracone w czasach komunizmu. Na rodzinnym podwórku stoją jednak dwa domy w budowie – pierwszy, nieskończony dom miał należeć do Jany, starszej siostry Ewy. Ta jednak sprzeciwiła się ojcu i Imrich „wykreślił” ją, wraz z jej rodziną, ze swego życia. Ewa marzy, że po maturze wreszcie opuści „więzienie doskonałego domu” i życie na prowincji i że nareszcie wyruszy poznawać inny świat.

 

ŚLEPA MIŁOŚĆ  reż.: Juraj Lehotský; Słowacja' 2008 (77 min)

2008 - Cannes Film Festival ; Nagroda C.I.C.A.E.; Art Film Festival ; Nagroda Burmistrza miasta Trencianske Teplice; Mexico City Contemporary International Film Festival ;

Wyróżnienie Specjalne: Najlepszy Film o prawach człowieka; Motovun Film Festival ; Nagroda FIPRESCI

Ślepa miłość Juraja Lehotskiego to film o miłości niewidomych. Zbudowany z epizodów, przedstawia kilka różnych par. Peter uczy muzyki w szkole w Lewoczy i przygotowuje koncert. Uwielbia opowiadać żonie zmyślone historie. Zakochany w Monice Miro jest Romem. Usiłuje przekonać do siebie niechętnych mu rodziców dziewczyny. Elena jest w dziewiątym miesiącu ciąży. Wspólnie z mężem zastanawia się nad tym, jaka będzie przyszłość dziecka niewidomych. Zuzana uwielbia muzykę klasyczną. Jak wiele nastolatek, marzy o kochającym chłopaku i większość czasu spędza, poznając nowe osoby przez internet.

 

SIGNUM LAUDIS reż.: Martin Hollý, Słowacja 1980 (85 min)

w.: Vlado Müller (kpr. Hoferik), Josef Bláha (kpt. König), Ilja Prachař (gen. Berger), Radovan Lukavský (Grosa)

Nagroda Specjalna Jury na MFF w Karlowych Warach’1980

Holly uczynił bohaterem filmu człowieka, który jest jednocześnie tworem i ofiarą wojny. W cywilu handlarz końmi, kapral Hoferik ślepo wykonuje rozkazy. Ma zdobyć i utrzymać pozycję, więc przeprowadza atak nie oglądając się na straty. Za prowiant zabitych żołnierzy zakupi jednak wódkę; potrafi się targować. W sytuacji, w której morale armii cesarsko-królewskiej załamuje się całkowicie, Hoferik wydać się może bohaterem…

 

LILIE POLNE (Lalie poľné)  reż.: Elo Havetta, scen.: Vincent Šikula (wg własnej powieści), zdj.: Jozef Šimončič, muz.: Zdeněk Liška. ČSSR 1972 (80 min)
w.: Lotar Radványi, Vladimír Kostovič, Žofia Martišová, Ivan Krivosudský

Dwaj weterani I wojny wracają do ojczyzny w poszukiwaniu domu, w którym mogliby się osiedlić i zapomnieć o całym okrucieństwie wojny, jakiego doświadczyli. Jakkolwiek film rozgrywa się w realiach sprzed półwiecza, łatwo odczytać w nim metaforę Czechosłowacji po „bratniej interwencji” wojsk Układu Warszawskiego. Elo Havetta nie mógł już nakręcić żadnego filmu.