LEGENDA O TWIERDZY SURAMSKIEJ - reżyseria: Siergiej Paradżanow, [Dawid Dodo Abaszydze] scenariusz: Waża Gigaszwili (wg powieści Daniela Czonkadze i gruzińskich legend), zdjęcia: Jurij Klimienko, muzyka: Dżansug Kachidze, ZSRR 1984, 87 min.
MFF São Paulo 1987 – Nagroda Flaga Krytyki, MFF Rotterdam 1987 – nagroda w kategorii najlepszy film innowacyjny, MFF Fantastycznych Sitges 1986 – Nagroda Caixa de Catalunya za najlepszą reżyserię, MFF Muzyka i Film Besançon 1986 – Nagroda Jury
Legenda o Twierdzy Suramskiej to pierwszy film Paradżanowa nakręcony po wyjściu z łagru w 1979 roku, a więc po pięciu latach czekania na zgodę odpowiednich władz. Dla ich zmylenia, rolę współreżysera tego filmu zgodził się przyjąć wybitny aktor gruziński Dodo Abaszydze. Świadkowie uważają jednak, że jego funkcja była czysto formalna, stuprocentowe autorstwo filmu przyznają zaś Paradżanowowi.
Film zaczyna się na dworze gruzińskiego króla. Goniec przynosi wiadomość: znów zatrzęsły się i osypały mury obronne Twierdzy Suramskiej, znów została otwarta dla wrogów droga do serca Gruzji. Legenda głosi, że jedyną możliwością zapewnienia trwałości murów twierdzy jest zamurowanie w nich żywcem niebieskookiego młodzieńca. Młody Gruzin, Zgrab, składa ofiarę ze swego życia, pozwalając zamurować się żywcem. Jego gest – jak w antycznej tragedii – ma nie tylko sens najwyższej ofiary składanej na ołtarzu ojczyzny, oznacza także oczyszczenie i odkupienie win ojca, który dopuścił się zdrady wobec swojej ukochanej - matki Zuraba, ożenił się z inną kobietą, a także wyrzekł się wiary i odszedł od tradycji własnego narodu, przyjmując islam.
Legenda o Twierdzy Suramskiej to pierwszy film Paradżanowa nakręcony po wyjściu z łagru w 1979 roku, a więc po pięciu latach czekania na zgodę odpowiednich władz. Dla ich zmylenia, rolę współreżysera tego filmu zgodził się przyjąć wybitny aktor gruziński Dodo Abaszydze. Świadkowie uważają jednak, że jego funkcja była czysto formalna, stuprocentowe autorstwo filmu przyznają zaś Paradżanowowi.
Film zaczyna się na dworze gruzińskiego króla. Goniec przynosi wiadomość: znów zatrzęsły się i osypały mury obronne Twierdzy Suramskiej, znów została otwarta dla wrogów droga do serca Gruzji. Legenda głosi, że jedyną możliwością zapewnienia trwałości murów twierdzy jest zamurowanie w nich żywcem niebieskookiego młodzieńca. Młody Gruzin, Zgrab, składa ofiarę ze swego życia, pozwalając zamurować się żywcem. Jego gest – jak w antycznej tragedii – ma nie tylko sens najwyższej ofiary składanej na ołtarzu ojczyzny, oznacza także oczyszczenie i odkupienie win ojca, który dopuścił się zdrady wobec swojej ukochanej - matki Zuraba, ożenił się z inną kobietą, a także wyrzekł się wiary i odszedł od tradycji własnego narodu, przyjmując islam.
