ASTA NIELSEN

 ASTA NIELSEN (ur. 11 września 1881 r. w Kopenhadze, zm. 24 maja 1972 r. w Kopenhadze) - aktorka filmowa, gwiazda filmu niemego. Zagrała w około 70 filmach, w większości w reżyserii jednego ze swoich mężów - duńskiego reżysera Urbana Gada. Była aktorką, która przystosowała się do kina niemego do tego stopnia, że po zagraniu w filmie dźwiękowym "Unmogliche Liebe" wycofała się z aktorstwa. Asta Nielsen to gwiazda charakterystyczna, zarówno pod względem wyrazu artystycznego, jak i aparycji. Rezygnowała z egzaltowanych póz i przerysowanej mimiki - tak typowych dla aktorstwa filmu niemego - i grała głównie gestykulacją oraz znaczącym spojrzeniem. Zdecydowanie nie można również określić Asty Nielsen pięknością. Posiadała wyjątkowo bladą twarz, nieproporcjonalnie duże i ocienione oczy oraz raczej chłopięcą budowę ciała. Potrafiła jednak doskonale wykorzystać swoją aparycję w grze aktorskiej. Może dlatego uważano ją za aktorkę wyjątkowo wszechstronną i powierzano jej role nie tylko wampa, ale też prostej robotnicy, upodlonej kobiety ("Tragedia ulicznej dziewczyny") czy mężczyzny ("Hamlet").  Jej wielostronności dowodzą liczne komedie, melodramaty i filmy kryminalne, w których zagrała. Aktorka pozostawiła napisaną w 1945 r. książkę biograficzną o wymownym tytule "Niema muza".

PRZEPAŚĆ (Afgrunden) - Dania 1910
CZARNY SEN (Den storte dr'm) - Dania 1911
SUFRAŻYSTKA (Die Suffragette) - Dania 1913
ABC MIŁOŚCI (Das liebes ABC) - 1916
BIAŁE RÓŻE (Weisse Rosen) - 1917
ESKIMOSKIE DZIECKO (Das Eskimobaby) - 1918
UPADEK (Der Absturz) - 1923
BALETNICA (Balletdanserinden) - 1911
W STRONĘ ŚWIATŁA (Mod lyset) -1919
oraz filmy dokumentalne:
ASTA NIELSEN - 1968
DEN TALENDE MUSE - 2003
 

Otchłań (Afgrunden)
scen. i reż.: Urban Gad; zdj.: Alfred Lind; Dania 1910 (35 min)
w.: Asta Nielsen (Magda Vand), Poul Reumert ("Mr. Rudolph"), Robert Dinesen (Knud Svane, narzeczony), Oscar Stribolt (restaurator)

Nauczycielka muzyki, Magda Vand, porzuca dom i narzeczonego dla cyrkowca Rudolpha. Narzeczony Knud stara się ratować zbłąkaną Magdę, musi jednak ustąpić wobec nieubłaganej wymowy faktów. Magda zabiła bowiem w akcie rozpaczy cyrkowca-apasza i czeka na wyrok.
Obraz uznawany jest za jeden z pierwszych ważnych filmów szkoły duńskiej. Bardzo głośna stała się erotyczna scena tańca, w której Asta Nielsen oplata swego partnera lassem.

Czarny sen (Den storte drøm)

reż.: Urban Gad; scen.: Urban Gad, Gebhard Schätzler-Perasini; Dania 1911 (56 min)
w.: Asta Nielsen (Stella), Valdemar Psilander (Grev Johan Waldberg), Gunnar Helsengren (Hofjuveler A. Hirsch)

Młoda artystka cyrkowa Stella jest adorowana przez dwóch mężczyzn: hrabiego i jubilera. Dziewczyna skłania się ku hrabiemu, jednak jubiler nie rezygnuje z zalotów i wyzywa konkurenta na karciany pojedynek. Po początkowym szczęściu arystokrata doszczętnie przegrywa, wynikiem czego podpisuje weksel na 85 tysięcy marek. Załamany kupuje broń, by popełnić samobójstwo, jednak Stella znajduje pistolet i ukrywa go. Udaje się do jubilera, gdzie kradnie naszyjnik. Ten widzi całe zajście w lustrze, ale nie zatrzymuje dziewczyny, tylko podąża za nią. Okazuje się, że Stella wręcza klejnot hrabiemu i każde mu go sprzedać. Po wyjściu od ukochanego zaskakuje ją jubiler, który ujawnia, że był świadkiem dokonanej przez nią kradzieży. Mimo to oświadcza, że nie zgłosi tego na policję, jeśli dziewczyna zgodzi się z nim zjeść kolację. Stella przystaje na propozycję, która okaże się dla niej tragiczna…

Sufrażystka (Die Suffragette)

reż.: Urban Gad; Niemcy 1913
w.: Max Landa (Lord William Ascue), Asta Nielsen (Nelly Panburne), Mery Scheller (matka Panburne), Herr Schroot ( ojciec Panburne)

Historia angielskiej bojowniczki o prawa kobiet, którą życiowe doświadczenia zmusiły do użycia przemocy i podłożenia bomby w budynku Parlamentu…

ABC miłości (Das liebes ABC)

reż.:Magnus Stifter; scen.: Martin Jörgensen, Louis Levy; zdj.: Carl Fischer; Niemcy 1916 (47 min)
w.: Asta Nielsen, Ludwig Trautmann, Magnus Stifter

Komedia odwróconych ról. Bohaterka filmu – kobieta o bardzo silnym charakterze - postanawia zabrać swojego mięczakowatego chłopaka do miasta, gdzie postara się obudzić w nim „prawdziwego mężczyznę”. Nawet, gdyby sama miała udać silnego, pewnego siebie gentelmana, by go do tego przekonać…

Białe róże (Die weissen Rosen)

scen. i reż.: Urban Gad; Niemcy 1917
w.: Asta Nielsen (Thilda Wardier), Ernst Hofmann (hrabia Adam), Max Landa (Lord Kenley/Henry von Muiden), Mary Scheller (hrabina de Rochard), Fred Immler (Pan Morton), Herr Stengel (hrabia Henry), Carl Auen (kelner)

Hrabia Adam jest zakochany w aktorce Thildzie. Każdego dnia wyczekuje jej przed teatrem z bukietem białych róż. Pewnego dnia Thilda mówi Adamowi o wyjeździe do Ostendy i wypożycza od niego biżuterię. Na gościnnych występach kosztowności zostają skradzione, a hrabia podejrzewa Thildę o udział w przestępstwie. W rezultacie zrywa z aktorką. Tymczasem w hotelu trwa bal, podczas którego inspektorzy przeszukują każdego gościa...

Eskimoskie dziecko (Das Eskimobaby)

reż.: Walter Schmidthässler; scen.: Martin Jörgensen, Louis Levy; zdj.: Carl Fischer; Niemcy 1918
w.: Asta Nielsen (Eskimo), Freddy Wingardh (Knud Prätorius)

Młody badacz polarny zabiera Eskimoskę do swojego domu w Berlinie. Dziecko natury zderza się z cywilizacją, w wyniku czego powstaje szereg zabawnych sytuacji i skomplikowanych problemów. Kiedy rodzi im się własne dziecko, szybko znajdują wspólny język.

Upadek (Der Absturz)

scen. i reż.: Ludwig Wolff; zdj.: Axel Graatkjaer; muz.: Giuseppe Becce; Niemcy 1923
w.: Asta Nielsen (Kaja Falk), Gregori Chmara (Peter Karsten), Ivan Bulatov (hrabia Lamotte), Albert Bozenhard (Frank Lorris), Adele Sandrock (matka Petera)

Gwiazda kabaretu Kaja zakochuje się w rybaku Peterze. Peter niezamierzenie zabija człowieka i zostaje skazany na dziesięć lat więzienia. Kaja obiecuje na niego czekać, ale los nie obchodzi się z nią dobrze przez te lata. Czeka na Petera przy bramie więziennej, ale ten jej nie rozpoznaje.

Balenica (Balletdanserinden)

reż.: August Blom
Scen.: Alfred Kjærulf
Prod.: Nordisk Films Kompagni, Dania
Zdjęcia: Axel Graatkjær
Obsada: Asta Nielsen (Camille, aktorka), Johannes Poulsen (Jean Mayol, pisarz), Valdemar Psilander (Paul Rich, malarz), Valdemar Møller (Simon, rentier), Karen Poulsen (jego żona)
45 min., 1911

Dramat. Baletnica Camille zakochuje się w niegodnym tego uczucia Jeanie. Załamaną Camillą opiekuje się artysta-malarz Paul i ostatecznie, mimo knowań Jeana, tych dwoje się w sobie zakochuje.

W stronę światła (Mod lyset)

scen. i reż.: Holger Madsen
Prod.: Nordisk Films Kompagni, Dania
Zdjęcia: Sofus Wangøe
Obsada: Asta Nielsen (hrabianka Ysabel), Augusta Blad (Hrabina Prosca), Frederik Jacobsen (proboszcz katedry), Anton de Verdier (Werner von Eschenbach), Lily Jacobsson (Inga), Harry Korndrup (Felix), Nicolai Neiendam (profesor von Ranke), Alf Blütecher (Elias, pastor), Charles Wilken (Peter, zbieracz szmat), Elith Pio („suflerka”), Astrid Holm (Wenka), Birger von Cotta Schønberg, Carl Schenstrøm
55 min., 1919

Rozpieszczona  hrabianka Ysabel wychodzi za mąż za człowieka swojego stanu, który po ślubie okazuje się być przestępcą. Matka Ysabel umiera z żalu, a Ysabel przyrzeka przy jej łożu smierci, że zostanie misjonarką.

Asta Nielsen

scen. i reż.: Asta Nielsen; zdj.: Peter Roos, Leif Hansen; muz.: Morten Slabo; Dania 1968 (28 min)
w.: Asta Nielsen, Poul Reumert, Axel Strobye
Nagroda C.I.D.A.L.C na MFF w Berlinie’ 1968

Film dokumentalny będący rozmową aktora Alexa Strobye z Astą Nielsen, przeprowadzoną w jej domu w Kopenhadze. Artystka opowiada o swojej karierze pierwszej gwiazdy kina światowej sławy oraz o czasach, gdy jej życie dzieliło się na pracę w teatrze i ucieczkę w odosobnienie.  Ilustracjami do opowieści o życiu Asty są fragmenty jej najsławniejszych filmów, m.in. „Die Freudlose Gasse”, „Lulu” czy „Hamleta”.

Niema muza (Den talende muse)

scen. i reż.: Torben Skjodt Jensen; Dania 2003, (103 min)
w.: Marcel de Sade, Jorgen Iversen, Morten Grunwald, Poul Malmkjar, Marguerite Engberg, Anne Jerslev, Allan Hagedorff, Ib Rehné

Film dokumentalny o Ascie Nielsen – niekoronowanej królowej duńskiego filmu niemego. Dokument oparto na nie pokazywanych dotąd materiałach archiwalnych oraz zbiorze nagrań prywatnych rozmów telefonicznych aktorki z jej przyjacielem Fredem Smithem z lat 1957-1959.