SYBERYJSKIE KLIMATY,

czyli filmowe przeczesywanie jednego z najbardziej pięknych i niedostępnych regionów świata.

 A następnie czeka nas skok na daleką północ: przeniesiemy się w "Syberyjskie klimaty". Syberia fascynuje majestatycznym pięknem, zapiera dech niekończącymi się przestrzeniami i rzuca duże wyzwanie dla życia na pustkowiu gdzie trudno spotkać człowieka, a swoje twarde prawa dyktuje natura. Zachęcił nas do tej podróży znakomity film wypatrzony na ostatnim Berlinale: "Syberia. Monamour" Sławy Rossa.

Filmy prezentowane w ramach cyklu:

  1. OTCHŁAŃ reż. Wojciech Kasperski, Polska 2009
  2. SZCZĘŚLIWI LUDZIE. ROK W SYBERYJSKIEJ TAJDZE (Happy People - Ein Jahr in der Taiga) reż.: Werner Herzog, Dmitrij Vasiukow, Niemcy 2010
  3. CHODORKOWSKI, reż. Cyril Tuschi, Niemcy 2011
  4. DERSU UZAŁA, reż. Akira Kurosawa, Japonia/ZSRR 1975
  5. NA KOŃCU ŚWIATA, reż. Aleksei Uchitel, Rosja 2010
  6. PIEŚŃ TAJGI (Skazanije o ziemle sybirskoj) reż.: Iwan Pyriew, ZSRR 1947
  7. SYBERIA, MONAMOUR (Siberia, Monamour) reż.: Sława Ross, Rosja 2011
  8. SYBERIADA, reż. Andriej Konczałowski, ZSRR 1979
  9. SYBERYJSKI PRZEWODNIK, reż. Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki, Polska 2005
  10. ZAGINIONY NA SYBERII, reż. Aleksandr Mitta, Wielka Brytania/ZSRR 1991
 

OTCHŁAŃ
reż. Wojciech Kasperski
scen.: Wojciech Kasperski
zdj.: Radosław Ładczuk
muz.: Hati
prod.: Polska 2009 (33 min)

Nagroda dla filmu dokumentalnego na MFF w Zagrzebiu’ 2010

Intymny portret gorączki złota. Złotonośne góry północnej Syberii są tłem dla historii niczym z powieści Jacka Londona: Samotny Poszukiwacz Złota poszukuje swojego Skarbu. Otoczony przez nieprzychylną przyrodę, ludzi którym nie można ufać oraz własne lęki bohater odcina się od całego świata w pułapce swojego pożądania.

SZCZĘŚLIWI LUDZIE. ROK W SYBERYJSKIEJ TAJDZE (Happy People - Ein Jahr in der Taiga)
reż.: Werner Herzog, Dmitrij Vasiukow
scen.: Werner Herzog,
Rudolph Herzog
muz.: Klaus Badelt
w.: Werner Herzog (narrator)

prod.: Niemcy 2010 (94 min)

Kamera podąża za kilkoma mieszkańcami tajgi żyjącymi w niewielkiej wiosce, którzy przez rok walczą o przetrwanie w niesprzyjającym środowisku. Przez zdecydowaną większość czasu, obserwujemy sceny z życia codziennego, które dla człowieka z Europy zdecydowanie codzienne się nie wydają.

CHODORKOWSKI (Khodorkovsky)
reż.: Cyril Tuschi
sce.: Cyril Tuschi
zdj.: Peter Dörfler, Eugen Schlegel, Cyril Tuschi
prod.: Niemcy 2011 (111 min)

Autor niemieckiego dokumentu o najbardziej strzeżonym więźniu Rosji mówi: "Wszyscy mają coś do powiedzenia na jego temat. Jego kariera i dramat jego upadku przypomina szekspirowskie tragedie. Ja zaglądam pod maskę tej charyzmatycznej postaci, nie przyjmując ani demonizującej go propagandy Putina, ani autokreacji samego Chodorkowskiego".

DERSU UZAŁA
reż.: Akira Kurosawa
scen. (na podstawie prozy Władimira Arseniewa): Akira Kurosawa, Jurij Nagibin
zdj.: Asakazu Nakai, Jurij Gantman, Fiodor Dobronrawow
muz.: Isaak Szwarc
w.: Maksim Munzuk (Dersu Uzała), Jurij Sołomin (Władimir Arseniew), Władimir Kremena (kozak Turtygin), Aleksander Piatkow (kozak Olentiew), Sujmenkuł Czokmorow (Czżan-bao)
prod.: ZSRR/Japonia 1975 (150 min)

Grand Prix oraz nagroda FIPRESCI na MFF w Moskwie ‘1975 Oscar ‘1975 za najlepszy film zagraniczny

Dersu Uzała to myśliwy żyjący w głębi ussuryjskiej tajgi. Postać niezwykła. Jest pierwotny i biologiczny, ale zaskakuje Arseniewa i nas wrażliwością i wewnętrznym bogactwem. Dziką naturę traktuje jak swoją ojczyznę, widzi w niej coś zupełnie innego niż my: harmonię i wewnętrzny ład a nie gwałtowność żywiołów i chaos niepohamowanych instynktów.

NA KOŃCU ŚWIATA (Kraj)
reż.: Aleksiej Uczitiel
sce.: Aleksander Gonorowski
zdj.: Jurij Klimienko
muz.: David Holmes
w.: Siergiej Garmasz (major), Aleksiej Gorbunow (Koliwanow), Wiaczesław Krikunow (Stiepan), Aleksandr Baszirow (Zilkin), Władimir Maszkow (Ignat), Jewgienij Tkaczuk (Borka), Vladas Bagdonas (Butkus), Anna Ukołowa (Matylda), Wadim Jakowlew (felczer)
prod.: Rosja 2010 (124 min)

Nominacja do Złotego Globu ‘ 2010 za najlepszy film zagraniczny

Obraz ukazany na ekranie jest przygnębiający. Ludzie żyją w prymitywnych warunkach, głodzie, we wzajemnej nienawiści. Powinni ze sobą współdziałać, ale nie są do tego zdolni, podziały społeczne, polityczne a nade wszystko etniczne są zbyt silne. Reżyser
Aleksiej Uczitiel dostrzega przyczyny zła: potępia dyktaturę, tyranię i kult jednostki, jest w swej pasji krytycznej nieustępliwy. Ale i bezradny, gdy trzeba sformułować jakąś optymistyczną prognozę na przyszłość. Jedyny ratunek dla zesłańców przynosi Ignat: spędził kilka lat na froncie, potrafił dochować wierności towarzyszom walki, jest z pozoru bardziej ludzki, bardziej skłonny do wybaczania niż jego poprzednicy. Ale przecież jego system edukacyjny opiera się w dalszym ciągu na przemocy.

PIEŚŃ TAJGI (Skazanije o ziemle sybirskoj)
reż.: Iwan Pyriew
scen.: Jewgienij Pomieszczykow, Nikołaj Rożkow
zdj.: Walentin Pawłow
muz.: Nikołaj Kriukow
w.: Władimir Drużnikow ( Andriej Bałaszow), Marina Ładynina (Natasza), Boris Andriejew (Burmak), Wiera Wasiljewa (Nastia), Władimir Zeldin (Borys Olenicz)
prod.: ZSRR 1948 (114 min)

Tragedia Andrieja, który wskutek kontuzji musi wyrzec się jednocześnie fortepianu i kochanej kobiety; bezowocne poszukiwanie śpiewaczki Nataszy, która zrozumiała, że bez Andrzeja nie może żyć; serdeczny ból szofera Burmaka, który sądzi, że dla dobra ukochanej Nastieńki powinien złożyć jej szczęście w ręce Andrieja – wszystko to są grube i mocne węzły dramatyczne, zrozumiałe, wzruszające.

SYBERIA, MONAMOUR (Siberia, Monamour)
reż.: Sława Ross
scen.: Sława Ross
zdj.: Jurij Rajski
muz.: Aidar Gainullin
w.: Piotr Zajczenko (Iwan), Michał Prockoj (Losza), Siergiej Nowikow (Jura), Lidia Bajraszewska (Anna), Nikołaj Kozak (kapitan), Sonia Olejnik (Luba), Siergiej Puskepalis (podpułkownik), Maksym Jemieljanow
prod.: Rosja 2011 (102 min)

Znakomite kino. Syberia – miejsce przeklęte. Zniewalająca przyroda, ale też nieprzystępne miejsce do życia, rządzące się bezwzględnymi prawami. Tutaj każdy dzień jest walką o przetrwanie. Hordy zdziczałych psów atakujących ze zwierzęcym instynktem potencjalne ofiary i zdeprawowano kryminaliści okradający tych, którzy i tak nic nie mają. To Rosja w pigułce – to, co składa się na wizerunek tzw. rosyjskiej duszy, niemal zabobonna wiara w Boga, sąsiaduje z demoralizacją, suto podlaną litrami alkoholu. Tu nie sięga żadna władza – ludzka ani boska. Jedynym sprawiedliwym jest sama Syberia. I w końcu ona pochłonie wszystkich: ludzi bez sumienia i ich ofiary. Czuć w tym świetnie opowiedzianym filmie ducha prozy Szukszyna (Sybiraka zresztą), z opowiadań „Wicki” i „Żyć się chce”.

SYBERIADA (Sibiriada)
reż.: Andriej Konczałowski
scen.: Walentin Jeżow, Andriej Konczałowski
zdj.: Lewan Paataszwil (sekwencje dokumentalne: Artur Pieleszjan)
muz.: Eduard Artiemjew
w.: Władimir Samojłow, (Afanasij Ustiużanin), Witalij Sołomin (Nikołaj Ustiużanin), Nikita Michałkow (Aleksiej Ustiużanin), Jewgienij Gładyszew (Aleksiej w młodości), Jewgienij Pierow (Jerofiej Sołomin), Siergiej Szakurow (Spirydon Sołomin), Natalia Andriejczenko (Nastia Sołomina), Igor Ochłupin (Filip Sołomin), Ludmiła Gurczenko (Taja Sołomina), Jelena Koroniewa (Taja w młodości), Michaił Kononow (Rodion Kilimentow), Paweł Kadocznikow (Wieczny Dziad)
prod.: ZSRR 1978 (216 min)

Nagroda Specjalna Jury na MFF w Cannes ‘1979

W finale „Syberiady” Andrieja Konczałowskiego następuje eksplozja szybu naftowego. Ogień jest tu żywiołem i symbolem. Rywalem drugiego żywiołu – wody. Bowiem los Jełania, tego zakątka Syberii, gdzie dalej nie można zesłać, gdzie dalej nic nie ma, zależy od jednej z tych dwóch mocy. Jeśli można będzie wydobywać ropę, powstanie kombinat naftowy; jeśli nie - postawi się zaporę wodną i zatopi całą tę krainę.

SYBERYJSKI PRZEWODNIK
reż.: Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki
zdj.: Radosław Ładczuk
muz.: Tadeusz Woźniak
prod.: Polska (SF Kalejdoskop) 2005 (47 min)

Igor pił i to coraz więcej. Rozstał się żoną, staczał się coraz niżej. Wreszcie uznał, że nie warto tak żyć. Podjął próbę samobójstwa. Na szczęście, nieskuteczną. Lekarze zdążyli go uratować. Ale w tych krytycznych minutach, zawieszony między życiem a śmiercią, usłyszał głos. Głos wieścił rychły powrót na Ziemię Syna Bożego. Właśnie do Rosji. Gdy tylko Igor opuścił szpital, zobaczył wielki plakat z Wissarionem. Natychmiast zrozumiał, że to właśnie kolejne wcielenie Zbawiciela, zapowiedziany Przewodnik i Nauczyciel, który zaprowadzi wiernych do Ziemii Obiecanej....

 

ZAGINIONY NA SYBERII (Zatierannyj v Sibiri)
reż.: Aleksandr Mitta
scen.: James Brabazon, Walerij Frid, Jurij Korotkow, Aleksandr Mitta
zdj.: Władimir Szewczik
muz.: Leonid Diesiatnikow
w.: Anthony Andrews (Andrei Miller), Władimir Ilin (kpt. Małakow), Jelena Majorowa (Anna), Irina Michajłowa (Lilka), Aleksandr Guriejew (sierż. Koniajew), Walentin Gaft (Beria), Aleksiej Żarkow (Nikołaj), Natalia Gundariewa (Faina)
prod.: Rosja/Anglia 1991 (103 min)

Nominacja do Złotego Globu’ 1991 za najlepszy film zagraniczny

Opowiada historię angielskiego archeologa porwanego w 1945 roku w Iranie przez agentów Stalina, którzy biorą go za niemieckiego szpiega. KGB w końcu odkrywa, że doszło do pomyłki, dlatego też postanawia ukryć prawdę zsyłając go na 10 lat do obozu pracy na Syberii.